با نصب ایستگاه های سنجش آلودگی صوتی شهروندان می توانند از وضعیت آلودگی صوتی اطلاع یابند و در واقع با اطلاع رسانی و حساسیت زایی نسبت به آلودگی صوتی در شهرهای بزرگ به ویژه در شهر تهران می توانیم به مردم و مسئولان آگاهی داده تا راهکارهای موثری برای رفع این معضل یافته شود.
تهران از پر سر و صدا ترین شهرهای جهان است. منابع متحرک مثل خودروها و موتورسیکلت‌ها در این شهرعامل اصلی آلودگی صوتی هستند که عوارض زیادی برای شهروندان ایجاد می‌کنند.
اکنون بسیاری از ساکنان شهر شب‌ها با صدای کامیون‌هایی که بار ساختمانی جابه‌جا می‌کنند از خواب می‌پرند و روزها از صدای بوق خودروها و گاز دادن‌های پی در پی موتورسیکلت‌ها و یا صدای ساخت و ساز همسایه کلافه می‌شوند.
اگر شهروندان به مدت طولانی در معرض آلودگی صوتی قرار بگیرد، این آلودگی بر سیستم عصبی فرد تاثیر گذاشته و در درازمدت موجب بیماری شود. ساده‌ترین و ملموس‌ترین عارضه‌ای که صدای آزاردهنده برای انسان به ارمغان می‌آورد، کاهش قدرت شنوایی است، از دیگر اثرات نامطلوب سر و صدا ناراحتی عصبی، خارش، انعقاد رگ‌های خونی، سکته قلبی، فشار خون بالا، سردرد، کج خلقی، سوء هاضمه، زخم معده، بی‌نظمی بیوشیمیایی و سایر عوارض را می‌توان نام برد.
بلندی صدا با واحدی به نام دسیبل اندازه گیری می‌شود. میزان حساسیت به صدا در هر فرد متفاوت است، اما متخصصین اعتقاد دارند که هنگامی به شنوایی آسیب می‌رسد که صدا بلندتر از ۸۵ دسیبل باشد، که چیزی در حدود صدای یک ترافیک سنگین است که ما هر روزه با آن مواجه هستیم.
در شهر تهران بالغ بر ۴۰ بزرگراه وجود دارد که عبور و مرور خودروها در این بزرگراه ها و صدایی که تولید می کنند، مهم ترین عامل آلودگی صوتی است که در بسیاری مواقع آلودگی صوتی در این محل ها به ۷۵ تا ۸۵ دسی بل می رسد، بنابراین می‌توان گفت شهروندانی که منازل مسکونی آنها در اطراف بزرگراه‌هاست از لحاظ آلودگی صوتی در شرایط بحرانی قرار دارند.
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته طی ۱۰ سال گذشته میزان متوسط آلودگی صوتی در تهران ۸ تا ۹ دسیبل افزایش پیدا کرده است اما واحد دسیبل لگاریتمی است؛ یعنی وقتی ۴۰ دسی بل می شود به این معنی است که ۱۰ برابر انرژی صوتی اضافه می شود، یعنی ۱۰ برابر از حد مجاز بیشتر می شود. اگر ۵۰ دسی بل شود، یعنی ۱۰۰ برابر انرژی صوتی بر فرد وارد می شود.
شاید آلودگی هوا و ترافیک دیگر جایی برای نگرانی در زمینه آلودگی صوتی باقی نگذاشته باشد، اما طبق نظر کارشناسان کنترل کیفیت هوای تهران، وضعیت آلودگی صوتی پایتخت مرز هشدار را رد کرده و اکنون در شرایط اضطراری قرار دارد. اگر وضع به همین روال پیش برود، در آینده‌ای نه چندان دور آلودگی صوتی نیز به مرز بحران خواهد رسید، همان طور که اکنون آلودگی هوا در صدر معضلات زیست محیطی و در شرایط بحرانی قرار گرفته است.
سامانه سنجش میزان آلودگی صوتی ایجاد می‌شود
به جز منابع متحرک مثل اتومبیل و موتور سیکلت، کارگاه‌های تخریب ساختمانی در شهر تهران هم سهم زیادی در ایجاد آلودگی صوتی دارند. یکی از اقداماتی که برای کنترل حجم این همه سر و صدا می‌توان انجام داد، این است که کارگاه‌های ساختمانی به سیستم‌های سنجش صدا مجهز شوند تا میزان آلودگی صوتی در آنها مشخص شود.
در کشورهای پیشرفته صاحبان کارگاه های ساختمانی موظف هستند تا دستگاه های سنجش صدا نصب کنند؛ این دستگاه ها دارای مانیتور نمایش میزان صدا هستند که درصورت خارج بودن از حد استاندارد همسایه ها می توانند اقدام کنند. این وظیفه شهرداری است که بر این کارگاه ها نظارت داشته باشد تا جلوی آلودگی های صوتی گرفته شود. شهرداری باید در روند دادن مجوز به کارگاه های ساختمانی این مساله را مد نظر قرار دهد و شهرداری به عنوان مرجع کنترل صدا و مجری ساخت و ساز در کشور باید بر کارگاه های ساختمانی نظارت جدی داشته باشد.
چند سالی می‌شود که نمایشگرهای اطلاع رسان آلودگی صوتی همگی از سطح شهر تهران جمع آوری شده اند و در حال حاضر در شهر تهران نمایشگر آلودگی صوتی وجود ندارد. با نصب ایستگاه های سنجش آلودگی صوتی شهروندان می توانند از وضعیت آلودگی صوتی اطلاع یابند و در واقع با اطلاع رسانی و حساسیت زایی نسبت به آلودگی صوتی در شهرهای بزرگ به ویژه در شهر تهران می توانیم به مردم و مسئولان آگاهی داده تا راهکارهای موثری برای رفع این معضل یافته شود.
مریم نادری، مدیر واحد پایش و پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوا با بیان اینکه هم اکنون ۴۳ ایستگاه در اقصی نقاط شهر تهران میزان آلودگی صوتی را می‌سنجد به معماری نیوز گفت: مناطق مرکزی شهر تهران مثل منطقه ۱۰، ۱۱ و ۱۲ بیشترین میزان آلودگی صوتی را دارد.
نادری در پاسخ به این سوال که چرا دیگر برای اطلاع رسانی در رابطه با میزان آلودگی صوتی هم مانند سنجش کیفیت هوا از بیلبورد در نقاط مختلف شهر استفاده نمی‌شود گفت: برخلاف آلودگی هوا، آلودگی صوتی می تواند لحظه‌ای و ثانیه‌ای ایجاد بشود و به همین جهت نمی‌توان فیدبک خوبی از آن گرفت. ممکن است در یک لحظه اتومبیل یا موتوری از کنال دستگاه سنجش عبور کند و به صورت لحظه‌ای نمایشگر بالا رود.
نادری ادامه داد: همچنین نمی‌شود بر خلاف آلودگی هوا، آلودگی صوتی را به کل منطقه یا محله تعمیم داد، به طور مثال یک کوچه بن بست در منطقه‌ای شلوغ می‌تواند به دور از آلودگی صوتی باشد.
با این حال مدیر واحد پایش و پیش بینی شرکت کنترل کیفیت هوا از راه‌اندازی سامانه‌ای اینترنتی برای مشخص شدن میزان آلودگی صوتی در آینده نزدیک خبر داد.
راهکارهای مقابله با آلودگی صوتی چیست؟
آلودگی صوتی از جمله عوامل محیطی است که در طبقه بندی آلاینده‌ها به شمار می‌رود. از بین بردن یا کاهش آلودگی صوتی نیازمند ایجاد قانون جامع و خاص برای برخورد با آلاینده های صوتی است ولی هنوز قانون خاصی برای برخورد با این موارد وجود ندارد. آلودگی صوتی از معضلات شهر تهران است که روز به روز بر شدت آن افزوده شده ولی راهکار جامع و اساسی برای رفع آن ارائه نمی‌شود.
برای کاهش آلودگی صدا در شهر تهران می توان کاهش ترافیک شهری، کم کردن وسایل نقلیه موتوری، استفاده از فضای سبز موثر در کاهش آلودگی صوت، نوسازی و جایگزین کردن خودروهای فرسوده، استفاده از سدهای آکوستیکی ،جلوگیری از تردد خودروهای سنگین در داخل شهر، قطع کردن بلند گوهای غیر مجاز در اماکن عمومی و خصوصی، استفاده بیشتر از ناوگان حمل و نقل عمومی مخصوصاً مترو، جلوگیری از تردد خودروهای با بوق بلند و غیر استاندارد و … را پیشنهاد کرد.
فضای سبز درختی و درختچه ای قادر است در کاهش آلودگی صدا موثر باشد، هر چند خود این گیاهان از نظر رشد تحت تاثیر منفی آلودگی صوتی قرار می گیرند. بر اساس تحقیقات علمی موجود مشخص شده است که گونه های درختی مانند : چنار، بلوط، اقاقیا و کاج نسبت به دیگر گونه ها در کاهش آلودگی صوتی برتری دارند.
شیوه مقابله با آلودگی صوتی، ارتباط تنگاتنگی با آلودگی هوا دارد بنابراین باید به موازات یکدیگر این کنترل انجام شود تا در نهایت کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی را در پی داشته باشد.
