ماه هیچگاه پشت ابر نمیماند؛ بیرون آمدن اسناد و مدارک گویای یک تخلف مدیریتی گواه بر این ضرب المثل است. تخلفی که مجموعهای از اقدامات مخربانه علیه عمارت عین الدوله را به دنبال داشت و باعث شد پی برجهای دوقلو در باغ بیرونی ریخته شود. هنوز هم لرزشهای تن این بنا ادامه دارد. قانون شکسته شده اما مسئولان مربوطه تنها به این شکستن نگاه میکنند و هیچ برنامهای برای نجات قانون و این عمارت تاریخی و باغش ندارند.
اهالی منطقه ۴ بیشتر از مسئولان میراث فرهنگی دل نگران وضعیت بنای عین الدوله هستند. آنها بارها و بارها با مسئولان شهرداری، شورای شهر و سازمان میراث فرهنگی مکاتبه کردهاند. بارها وعده و قول این مسئولان را شنیدهاند اما هیچ کدام از این وعدهها تا کنون راه به جایی نبرده است و حالا همچنان ساخت و ساز در عمارت عین الدوله ادامه دارد. ساخت و سازی که لرزه به جان این بنا انداخته و دست از سرش برنمیدارد.
عمارت عین الدوله بستر بسیاری از اتفاقات مهم تاریخی در ایران بوده است. این تصویر استالین، چرچیل و روزولت در حیاط شمالی این بناست که برای کنفرانس مهم بعد از جنگ جهانی دوم راهی تهران شده بودند و در این خانه اقامت کردند.
ما پیگیری مصرانه این همسایهها پرده از یک تخلف مدیریتی نیز برداشته است. نامههایی که مشخص میکند، یک مدیر متخلف چگونه سرنوشت یک بنای تاریخی را با تخریب پیوند میزند.
آن هم عمارتی که مجموعه اتفاقات و حوادثی در آن رخ داده که، تاثیر مهمی در سرنوشت مردم ایران داشته است. یکی از این اتفاقات مربوط به آذرماه سال ۱۳۲۲ هـ . ش (مصادف با دسامبر ۱۹۴۳ میلادی) است. زمانی که کنفرانس تهران، چهارمین کنفرانس سران کشورهای انگلیس، امریکا و شوروی ، به منظور توافق درباره چهره جهان پس از جنگ جهانی دوم به صورت سری برگزار شد. طی این رویداد، عمارت عینالدوله (منزل بصیرالدوله هروی)، محل اسکان سران این کشورها یعنی چرچیل، روزولت و استالین بوده است. یک عکس تاریخی از این سه رهبر سیاسی قرن ۲۰ در کنار یکدیگر در ایوان شمالی بنای عینالدوله نیز از آن روزها به یادگار باقی مانده است.
از ثبت ملی تا تخلف مدیریتی:
ماجرای زندگی پر فراز و نشیب عمارت عینالدوله (صدراعظم ایران در دوران قاجار) درست از زمانی وارد چالش میشود که خاندان هروی ( خاندانی که این عمارت را از صدراعظم خریده بود ) برای حفظ و صیانت از این باغ و بنا تصمیم میگیرند که آن را به شهرداری بسپارند. اینگونه است که در سال ۱۳۷۱شهرداری مالک عمارت عین الدوله میشود.
این تصویر نامهای است که ناصر پازوکی، مدیر وقت میراث فرهنگی تهران برای صیانت از این خانه در برابر هر گونه ساخت و سازی به شورای شهر نوشته است
سال ۱۳۷۷ این بنا در فهرست آثار ملی ایران جای میگیرد و بر اساس قوانین و ضوابط میراث فرهنگی و همچنین قانون کمسیون ماده پنج خرید و فروش این بنا محدود شده و ساخت و ساز در آن تنها با مجوز سازمان میراث فرهنگی امکانپذیر میشود.
در حدود سال های ۸۰ و ۸۱ این باغ و عمارت مرمت و بازسازی و تبدیل به نگارخانه برگ میشود اما این خوش یمنی ادامه پیدا نمیکند و ورق شانس این بنا در سال ۸۴ یا ۸۵ برمیگردد. شهرداری تصمیم میگیرد، به رغم قولی که به خانواده هروی داده بود، باغ را از عمارت جدا کند و باغ را به مالکی خصوصی بفروشد.
لاهیجانی، یکی دیگر از مدیران میراث فرهنگی تهران است که هشدار به توقف ساخت و ساز در کنار عمارت عین الدوله را می دهد
این در حالی است که مدیریت وقت میراث فرهنگی تهران طی نامهای به مسئولان شهرداری هشدار میدهد که به دلیل ثبت ملی بودن این بنا، هیچ گونه ساخت و سازی در آن امکان ندارد و تنها با این شرط این باغ باید به فروش برسد. بر اساس این نامه قضیه فروش خانه عینالدوله مسکوت میماند.
تا اینکه در سال تا اینکه در سال ۹۰ مدیریت میراث فرهنگی تهران تغییر کرده و ساخت و ساز در باغ عین الدوله در نامهای به شماره ۹۰۲/۱۲۶/۲۲۰/۹۹ بلامانع اعلام میکند. در همین زمان پروانه ساخت و ساز دو برج ۲۵ طبقه صادر میشود. گودبرداری آغاز شده و گور عین الدوله همین زمان کنده میشود. در همین زمان است که بار دیگر اهالی هروی اعتراض میکنند و مکاتبه با مسئولان را از سر میگیرند.
از تخلف مدیریتی تا لرزه به جان عمارت:
دیگر لرزهها به جان باغ و عمارت افتادهاست. این روند ادامه پیدا میکند تا اینکه بار دیگر مدیریت میراث فرهنگی تهران تغییر میکند. مدیر جدید به بررسی پروندههای سال گذشته پرداخته و به نامهای شبیه نامه ترکمانچای میرسد. در همین زمان است که نامه دیگری به شهرداری به شماره ۹۱۲/۱۲۶/۲۵۶۷۰ نوشته میشود. در این نامه هشدار میدهد که نامه گذشته تخلف داشته و نباید ساخت و ساز در این باغ ادامه پیدا کند.
این تصویر نامهای است که مسعود نصرتی، مدیرکل میراث فرهنگی تهران به تخلف مدیر قبلی اشاره کرده و خواستار توقف ساخت و ساز در باغ عین الدوله می شود
شهرداری منطقه ۴ اما یادآوری میکند که پروانه دیگر صادر شده است. مالک نیز برای این مجوز داده شده برنامه ریزی کرده، پیگیریها ادامه پیدا میکند تا اینکه سرانجام مالک از ۲۵ طبقه به ۱۰ طبقه رضایت میدهد. این در حالی است که هرگونه ساخت و سازی در این بنا غیر قانونی به شمار میرود. در اینجا همچنان ابهامات و سوالات متعددی درباره اجرای این پروژه وجود دارد. برخی از محلیها معتقدند که پشت این پرونده باید فردی باشد که به شدت میتواند منافع خود را در برابر قانون حفظ کند.
برخی از محلیها میگویند که پایه این گودبرداری برای ۲۵ طبقه ریخته شده بوده و حالا برای تبدیل آن به ۱۰ طبقه باید یکسری از بتونها حذف شود که این مسئله به شدت لرزه ایجاد میکند و این لرزهها نفس عمارت عین الدوله را گرفته است.
رجبعلی خسروآبادی،مدیرکل وقت میراث فرهنگی تهران مکاتباتی برای توقف این ساخت و ساز با شهرداری و شورای شهر داشته است
در حال حاضر مدیریت فعلی اداره میراث فرهنگی تهران نیز طی نامهای خواستار توقف این پروژه شده است اما برخی از همسایهها که بارها به میراث فرهنگی تهران برای پرس و جو در مورد روند پرونده عمارت عین الدوله رفتهاند، میگویند، مسئولان میراث فرهنگی تهران به بهانه اینکه میراث تهران در صورت توقف این پروژه باید بهای سنگینی را بپردازد، تا کنون از نظر حقوقی اقدام جدی در این زمینه انجام نداده است.
۴۰ روز است که کار ساخت و ساز به صورت جدی در حال انجام است. همسایهها میگویند که حتی یک بار هم کارشناسان میراث فرهنگی برای سرکشی و نظارت نیامدهاند.