تأثیر مشخصات ساختمانی فرش دستباف( نوع گره، جنس نخ چله وتعداد لای نخ پرز )در تعیین خواص عملکردی آن
چکیده:
فرش دستباف در طول مدت زمان استفاده از آن ممکن است تحت تأثیر عوامل و شرایط محیطی مختلفی مانند انواع نیروهای فشاری، کششی و خمشی، رطوبت، حرارت و غیره دچار تغییراتی گشته که بر کیفیت و عملکرد نهایی آن اثر بگذارد. خواص عملکردی فرش بر اساس ویژگی¬های ساختاری و خواص و مشخصات مواد اولیه مصرفی در آن به خصوص نخ های پرز از نظر جنس الیاف، نمره نخ تک لا و چند لا، تعداد لا و غیره تعیین می-گردد. رسیدن به حد مطلوبی از دوام و حفظ ساختار فرش از عوامل مهمی است که موجب ایجاد نوعی اعتماد و اطمینان در مصرف کنندگان آن می¬شود و در پیشرفت بازارهای فروش آن امری تأثیر گذار است.
در این پژوهش به بررسی تأثیر برخی مشخصات ساختمانی فرش دستباف و خواص و ویژگی های مواد اولیه مصرفی آن بر خواص عملکردی فرش پرداخته شده است. به این منظور ۳ عامل نوع گره، جنس نخ تار و تعداد لای نخ پرز به عنوان عوامل متغیر در نظر گرفته شد و ۱۲ نمونه فرش دستباف با دو نوع نخ چله ی پشمی و پنبه ای و گره فارسی و ترکی و نخ های پرز ۲، ۴ و ۸ لا، تحت شرایط یکسان بافته شدند. بر روی نمونه فرش های بافته شده، ۳ آزمایش بارگذاری استاتیکی، سنجش استحکام گره و ثبات ابعادی انجام شد. برای بیان کمی خواص عملکردی فرش، ۴ شاخص درصد فشردگی، درصد افت ضخامت، درصد جمع شدگی و نیروی بیرون کشیدن پرز از فرش تعریف و محاسبه گردیدو نتایج مربوط به شاخصه های مذکور با استفاده از نرم افزار آماری minitab مورد تحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل از آزمون ANOVA و آزمون Tukey نشان می¬دهد که در میان عامل متغیر نوع گره، بهترین نتایج در تعیین شاخص های درصد افت ضخامت و درصد فشردگی مربوط به نمونه های بافته شده با گره فارسی و مطلوب ترین نتایج در تعیین شاخص های ثبات ابعادی و استحکام گره، مربوط به نمونه های بافته شده با گره ترکی بود. در مورد متغیرهای تعداد لای نخ پرز و جنس نخ چله، نخ پرز ۸ لا و چله پشمی در تعیین تمام شاخصه های مورد مطالعه، نتایج بهتری داشته اند.
کلمات کلیدی: فرش دستباف – خواص عملکردی – نوع گره – تعداد لا – جنس نخ تار
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه ۲
۱-۲ طرح تحقیق ۲
۱-۲-۱ بیان مسأله ۲
۱-۲-۲ اهداف ۳
۱-۳ ضرورت انجام تحقیق ۳
۱-۳-۱ پیشینه تحقیق ۳
۱-۳-۲ سؤالات پژوهشی ۳
۱-۳-۴ فرضیات ۴
۱-۴ روش تحقیق ۴
۱-۵ شرح خلاصه ای از پایان نامه ۴
فصل دوم:ادبیات تحقیق
۱-۲ مقدمه ۶
۲-۲ طبقه بندی الیاف در صنعت نساجی ۶
۲-۲-۱ الیاف طبیعی ۶
۲-۲-۲ الیاف بشر ساخت ۶
۲-۳ مواد اولیه مصرفی در تولید فرش دستباف ۷
۲-۳-۱ پنبه ۷
۲-۳-۱-۱ طبقه بندی پنبه از لحاظ کیفیت ۷
۲-۳-۱-۲ ترکیب شیمیایی ۸
۲-۳-۱-۳ ویژگی های فیزیکی پنبه ۸
۲-۳-۱-۴ جذب رطوبت ۸
۲-۳-۱-۵ خواص حرارتی ۸
۲-۳-۱-۶ ساختمان داخلی لیف پنبه ۸
۲-۳-۱-۷ موارد استفاده پنبه در تولید فرش دستباف ۸
۲-۳-۱-۸ روش شناسایی الیاف پنبه به کمک روش سوزاندن ۹
۲-۳-۲ پشم ۹
۲-۳-۲-۱ ساختمان داخلی لیف پشم ۹
۲-۳-۲-۲ ویژگی های فیزیکی پشم ۹
۲-۳-۲-۳ خواص شیمیایی پشم ۱۰
۲-۳-۲-۴ واکنش های پشم در مقابل مواد شیمیایی ۱۰
۲-۳-۲-۵ درجه مرغوبیت الیاف پشم مصرفی در فرش دستباف ۱۱
۲-۳-۲-۶ چگونگی شناسایی الیاف پشم ۱۱
۲-۳-۳ ابریشم ۱۱
۲-۳-۳-۱ انواع الیاف ابریشم مصرفی درقالی بافی: ۱۱
۲-۳-۳-۲ ویژگی ها و قابلیت های ابریشم ۱۲
۲-۴ اجزای تشکیل دهنده فرش دستباف ۱۲
۲-۴-۱ مشخصات ساختمانی فرش دستباف ۱۳
۲-۴-۲ انواع گره در بافت فرش ۱۳
۲-۴-۳ سیستم پودکشی ۱۴
۲-۴-۴ رجشمار یا تراکم طولی و عرضی ۱۴
۲-۴-۵ مشخصات و خواص نخ های مصرفی در تولید فرش دستباف ۱۵
۲-۵ خواص کیفیتی فرش ۱۵
۲-۵-۱- طبقه بندی خواص فیزیکی فرش ها ۱۵
۲-۶ خواص عملکردی فرش ۱۶
۲-۶-۱ حفظ ظاهر فرش ۱۶
۲-۶-۲ راحتی قدم زدن بر روی فرش ۱۷
۲-۶-۳ دوام بلند مدت فرش ۱۷
۲-۶-۴ خواص فشاری فرش ۱۷
۲-۶-۴-۱ بارگذاری فشاری فرش ۱۸
۲-۶-۴-۱-۱ قدم زدن عابرین بر روی فرش در مسیر یا راهروی مخصوص پرتردد ۱۸
۲-۶-۴-۱-۲ بارگذاری استاتیکی ۱۸
۲-۶-۴-۱-۳ بارگذاری دینامیکی ۱۹
۲-۶-۴-۱-۴ بارگذاری فشاری ارتعاشی ۲۰
۲-۶-۴-۱-۵ بارگذاری فشاری با نرخ ثابت ازدیاد فشردگی ۲۰
۲-۶-۴-۲ خواص فشاری فرش ها ۲۱
۲-۶-۴-۲-۱ درصد فشردگی ۲۱
۲-۶-۴-۲-۲ انرژی فشردگی ۲۲
۲-۶-۴-۲-۳ درصد بازگشت پذیری ۲۲
۲-۶-۴-۲-۴ انرژی بازگشت الاستیک ۲۳
۲-۶-۴-۲-۵ درصد ارتجاعیت ۲۳
۲-۶-۴-۲-۶ انرژی اتلافی ۲۳
۲-۶-۴-۲-۷ درصد افت ضخامت ۲۴
۲-۶-۴-۲-۸ مدولفشاری ۲۴
۲-۷ سایر خواص مورد انتظار فرش ها ۲۵
۲-۷-۱ زیردست فرش ۲۵
۲-۷-۲ خواص اصطکاکی فرش ۲۵
۲-۷-۳ خواص خمشی ۲۵
۲-۷-۴ پایداری ابعادی ۲۵
۲-۷-۵ نیروی بیرون کشیدن پرز از ساختار فرش ۲۶
فصل سوم: روش تحقیق
۳-۱ تهیه مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز ۲۹
۳-۱-۱ مشخصات نخ های مصرفی ۲۹
۳-۱-۲ مشخصات نمونه فرش های بافته شده ۲۹
۳-۲ بافت نمونه فرش ها ۳۰
۳-۳ عملیات پرداخت ۳۲
۳-۴- آزمایش های انجام شده و دستگاه های مورد استفاده ۳۲
۳-۴-۱- آزمایش بارگذاری استاتیکی ۳۳
۳-۴-۱-۱- دستگاه های مورد استفاده ۳۳
۳-۴-۱-۱-۱- دستگاه ارتفاع سنج پرز فرش ۳۳
۳-۴-۱-۱-۲- دستگاه بارگذاری استاتیکی ۳۳
۳-۴-۱-۱-۳- روش انجام آزمایش ۳۴
۳-۴-۲- آزمایش سنجش استحکام گره ۳۶
۳-۵-۲- آزمایش ثبات ابعادی ۳۸
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل نتایج
۴-۱- مقدمه ۴۱
۴-۲- درصد فشردگی ۴۱
۴-۲-۱- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص درصد فشردگی ۴۱
۴-۲-۲-تأثیر جنس نخ تار در تعیین شاخص درصد فشردگی ۴۳
۴-۲-۳- تأثیر تعداد لای نخ پرز در تعیین شاخص درصد فشردگی ۴۶
۴-۳- درصد افت ضخامت ۴۹
۴-۳-۱- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص درصد افت ضخامت ۴۹
۴-۳-۲- تأثیر جنس نخ تار فرش در تعیین شاخص درصد افت ضخامت ۵۱
۴-۳-۳- تأثیر تعداد لای تخ پرز فرش در تعیین شاخص درصد افت ضخامت ۵۳
۴-۴- نیروی بیرون کشیدن پرز ۵۶
۴-۴-۱- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص نیروی بیرون کشیدن پرز از فرش ۵۶
۴-۴-۲- تأثیر جنس نخ تار فرش در تعیین شاخص نیروی بیرون کشیدن پرز ۵۹
۴-۴-۳- تأثیر تعداد لای تخ پرز فرش در تعیین شاخص نیروی بیرون کشیدن پرز ۶۲
۴-۵- ثبات ابعادی ۶۵
۴-۵-۱- تأثیر نوع گره فرش در تعیین شاخص ثبات ابعادی ۶۵
۴-۵-۲- تأثیر جنس نخ تار فرش در تعیین شاخص ثبات ابعادی ۶۷
فصل پنجم: نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه ۷۲
۵-۲- نتیجه گیری کلی ۷۲
۵-۳- پیشنهادات ۷۳
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۲-۱٫ قطر الیاف پشم مصرفی برایر جشمار های مختلف فرش. ۱۰
جدول ۲-۲٫ تناسب مواد اولیه مصرفی با تراکم پرز(رجشمار) در فرش دستباف ۱۵
جدول ۳-۱٫ شماره نخ تار و پود مورد استفاده ۲۹
جدول ۳-۲٫ مشخصات نمونه فرش های بافته شده ۳۰
جدول ۳-۳٫ ارتفاع پرز نمونه فرش ها ۳۵
جدول ۳-۴٫ درصد فشردگی و درصد افت ضخامت نمونه فرش ها ۳۶
جدول ۳-۵٫ نیروی بیرون کشیدن پرز از فرش ۳۸
جدول ۳-۶٫ درصد جمع شدگی نمونه فرش ها ۳۹
جدول ۴-۱٫ نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه تأثیر نوع گره بر درصد فشردگی فرش در نمونه¬های بافته شده با تار پشمی ۴۱
جدول ۴-۲٫ نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه تأثیر نوع گره بر درصد فشردگی فرش در نمونه¬های بافته شده با تار پنبه ای ۴۲
جدول ۴-۳٫ نتایج آزمون ANOVA برای مقایسه تأثیر جنس نخ تار بر درصد فشردگی در نمونه¬های بافته شده با گره فارسی و
