آنچه اکثر کارشناسان اقتصادی منتقد بر فعالیت اقتصادی این شرکت تاکید دارند اینکه از یک سو شرکت پدیده شاندیز از طریق بمباران تبلیغاتی اقدام به جذب سرمایه های خرد و کلان مردم کرده و از دیگر سو این شرکت مورد حمایت برخی مسئولین قرار دارد که اعتقاد دارند فعالیت پدیده در جهت آبادانی و تولید سرمایه و کارآفرینی بوده است.
از دو سال پیش که “منصور” تصمیم گرفت با فروش ماشینش مقداری از سهام «شرکت پدیده شاندیز» را بخرد تا به امروز زندگی او کلی دگرگون شده. او در طول دو سال توانسته یک آپارتمان و یک اتومبیل مدل بالا بخرد که اگر به گفته خودش می خواست با حقوق کارمندیش این کار را بکند شاید ۴۰ سال هم طول می کشید.
او دو سال پیش با فروش ماشینش و مقداری پس انداز که از قبل داشت تعدادی از سهام این شرکت را به ارزش هر سهم ۸۰۰ تومان خرید و امسال ارزش هر سهمش به ۱۱ هزار تومان رسیده است؛ اما این روزها که حرف و حدیث های زیادی بر سر زبانها افتاده مبنی بر اینکه شاید شرکت پدیده هم به زودی به عنوان یک اختلاس بزرگ اقتصادی مطرح شود و از ترس اینکه سود هنگفتی که طی دو سال نصیبش شده بر باد برود؛ کل سهامش را به همین قیمت فروخت و توانست با این پول یک آپارتمان و و یک ماشین بخرد.
این روزها در این آشفته بازار اقتصادی و رکود حاکم بر بازار هیچ فعالیت اقتصادی به اندازه خرید و فروش سهام شرکت پدیده شاندیز در ایران سودآور نیست. شرکتی که به گفته مدیرعاملش “اولین و آخرین شرکت در دنیا که سهامش فقط رشد صعودی دارد و هیچگاه نزولی نمی شود.” شرکتی که طی پنج سال فعالیت ارزش هم سهمش از ۱۰۰تومان در سال ۸۸ به ۱۱۳۰۰ تومان در سال ۹۳ ( تاکنون) رسیده است.
اما این روزها بحث های زیادی پیرامون مشکلات قانونی شرکت، نحوه فروش سهام خارج از بازار بورس رسمی کشور، اختلاس مالی در آن و حتی حمایت برخی افراد مطرح است که توانسته تا این حد جای پای خود را محکم کند.
شرکتی که به مدد پیشتوانه قوی مالیش هزینه زیادی را صرف تبلیغات می کند. گفته می شود ۱.۵ درصد از حجم درآمد صدا و سیما از محل تبلیغات مربوط به شرکت پدیده شاندیزاست، علاوه بر این روزانه در روزنامه های سراسری هم تبلیغات دارد که به طور متوسط هزینه هر روز تبلیغ تنها در یک روزنامه ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان است. البته هر زمان که بحث ها مبنی بر اشکالات قانونی این شرکت بالا می گیرد حجم تبلیغات بیشتر میشود و تا آگهی های ۱۲۰ میلیون تومانی هم می رسد.
علاوه بر این یک سوم تبلیغات کل فرودگاه های ایران مربوط به این شرکت است، اینها به همراه صدها بیلبورد و دیگر انواع تبلیغاتی است که در سراسر کشور به ویژه مشهد برای ساخت «شهر افسانه ای پدیده شاندیز» در منطقه توریستی شاندیز مشهد در فاز اول و دهها پروژه مشابه در سراسر ایران انجام می شود.
به گزارش «معماری نیوز» پدیده شاندیز در سال ۸۷ با ۱۵۰ میلیارد تومان (۵/۱ میلیارد سهم ۱۰۰۰ ریالی) و با نام شرکت «توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز» به صورت سهامی عام به مدیر عاملی شخصی به نام «محسن پهلوان» در مشهد ثبت شد. این شرکت یکسال بعد شرکتی دیگر در زیرمجموعه خود به نام «ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز» سهامی خاص به ثبت رساند و از این طریق اقدام به فروش گسترده سهام در بین مردم کرد.
حالا پس از گذشت حدود ۵ سال ارزش هر سهم این شرکت از ۱۰۰۰ ریال به بیش از ۱۱۰ هزار ریال افزایش یافته و روز به روز هم بیشتر می شود. در حالیکه مطابق آنچه از ابتدا اعلام شده بود ۱۵ درصد از سهام این شرکت برای ساخت «شهر افسانه ای پدیده شاندیز» با هشت کاربری تجاری، تفریحی، مسکونی و گردشگری تا سال ۹۳ ( یعنی زمان بهره برداری از پروژه) بین مردم عرضه می شود. این در حالیست که از حدود دو ماه پیش تنها هایپر مارکت و بخش هایی از واحدهای تجاری آن به بهره برداری رسیده علاوه بر این قسمت های از پروژه هنوز در حال احداث است.
بر اساس آنچه که در صورت های مالی “شركت ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز” مشخص است سرمایه ثبت شده شركت ۱۵۰۰ میلیارد ریال منقسم بر ۱.۵ میلیارد سهم هزار ریالی میباشد که بر اساس آنچه از اخبار پس از مجمع سالیانه نیز منتشر شده است سرمایه شركت با ۲۵٪ افزایش به ۱۸۷۵ میلیارد ریال(معادل ۱.۸۷۵ میلیارد سهم) افزایش یافته است. با سرمایه جدید و قیمت ۱۱۹۸۸ تومانی از سوی سایت وابسته به شركت است که مجموعا ارزش این روز این شركت را به عدد ۲۲۴۷۷ میلیارد تومان میرسد. عددی که فعالان بازار سرمایه رقمی بسیار کمتر از آن را برای غول های صنعت کشور این روزها در بازار بورس میبینند برای مثال ارزش بازار کل شركتهای ساختمانی موجود در بورس که مجموعه ای از بزرگترین فعالان پیمانكار ساختمانی کشور را نشان میدهد ارزش بازاری در حدود ۲ هزار میلیارد تومان با تعدیلات تلفیق دارند.
نكته تاسف بار قضیه جایی است که طبق یادداشت ۴-۸ صورتهای مالی حسابرسی شده شركت، کل ارزش پروژه ۱۷۱۱ میلیارد تومان از سوی کارشناس دادگستری ارزش گذاری شده است که این رقم نزدیکی بسیاری با ارزش گذاری فعالان بازار سرمایه برای این پروژه دارد این در حالیست بدهی بانکی سنگین ۵۰۰ میلیارد تومانی این شركت طبق یادداشت ۱-۱۷ صورتهای مالی حسابرسی شده تماما با نرخ ۳۰٪ تامین مالی شده و قاعدتا با جرایم تاخیر ۶٪ مجموعا ۳۶٪ هزینه مالی بر شركت تحمیل کند نیز میبایست توجه ویژه ای گردد.
برخی کارشناسان اقتصادی اشکالات قانونی بر این شرکت و نحوه عرضه سهامش مطرح کرده و آن را به حبابی تشبیه می کنند که دیر یا زود می ترکد و به یکی از بزرگترین پرونده های فساد اقتصادی در ایران (حتی بزرگتر پرونده شهرام جزایری یا بابک زنجانی) تبدیل می شود.
به گفته آنها مطابق ماده ۲۱ قانون تجارت “شرکتهای سهامی خاص نمی توانند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس عرضه کنند، مگر اینکه از مقررات شرکتهای سهامی عام تبعیت کنند.”
براساس این ماده قانون تجارت “شرکتهای سهامی عام نیز با سرمایه بالای ۵۰ میلیارد ریال حق معاملات سهام خود را در بازاری غیر از بازارهای دارای مجوز (بورس و فرابورس) ندارند.”
حال آنکه سهام شرکت پدیده شاندیز توسط کارشناسان این شرکت و به گفته خودشان متناسب با پیشرفت پروژه قیمت گذاری می گردد وخارج از بورس و از طریق نمایندگی هایی که خود دایر کرده است خرید و فروش می شود.
این پروژه مدافعان و مخالفانی دارد. مدافعانی که به سودآور بودن و ایجاد اشتغال در منطقه و موارد مشابه تاکید دارند و مخالفانی که به تخلفات عدیده در صدور مجوز و زمیخواری و نبود شفافیت در نحوه عرضه سهام و …. تاکید دارند.
شورای عالی شهرسازی ۲۸ دی و ۱۲ بهمن ماه امسال در ۲جلسه مفصل، پروژه ساخت شهرک چندمنظوره پدیده شاندیز را که مدتی است در مشهد در جریان است، مورد بررسی قرار داد و سرانجام ضمن تعیین هیات کارشناسی از طرف شورا برای اعزام به منطقه جهت بررسی عینی و فنی این پروژه، دستور ممنوعیت پیشرفت کار در بخش های اجرا نشده پدیده شاندیز را صادر کرد.[لینک خبر]
“غلامعلی صادقی” دادستان مشهد نیز چندی پیش در گفت و گو با خبرنگاران بدون ذکر نام شرکت پدیده شاندیز به مردم هشدار داد: “شهروندان فريب تبليغات واهي را نخورند چراکه پروژه های مورد ادعاي اين شرکت همه مجوزهاي قانوني لازم را ندارند و مردم در امري سرمايه گذاري مي کنند که عاقبتي جز خسارت و زيان و از بين رفتن سرمايه آنان نخواهد.
“ناصر سراج” رئیس سازمان بازرسی کل کشور نیز در چند روز گذشته بطور تلویحی در همایش ملی مبارزه با فساد در مورد برخی پرونده های بزرگ در سازمان بازرسی کل کشور گفت: با توجه به عدم محدودیت در عرضه سهام و عدم نظارت سازمان بورس یک شرکت سهامی خاص توانسته سهام ۱۰۰ تومانی خود را به ۲ میلیارد سهام بفروش برساند و امروز قیمت سهام این شرکت به برکت تبلیغات یکهزار میلیاردتومانی در صدا و سیما به هر سهم ۱۱ هزار تومان افزایش دهد.
وی افزود: چون شرکت سهامی خاص بوده قیمت گذاری سهام با سهامداران است و هزینه تبلیغات را هم جزو سرمایه خود می داند و حالا که ۹ شرکت سهامی عام را بعنوان شرکت فرعی زیر نظر خود قرارداده برند خود را به مبلغ ۱۰۰۰ میلیارد تومان به فروش گذاشته است. [لینک خبر]
“قباد افشار” رییس سازمان امور اراضی وزارت جهاد کشاورزی نیز در این رابطه از زمین خواری ۴۵ هکتاری در اجرای این پروژه گفته و اعلام کرده به همین علت بخش هایی از آن متوقف شده است.[لینک خبر]
اما به محض مطرح شدن این موضوعات و هجوم شمار زیادی از مردم برای فروش سهام، شرکت دست به تبلیغات وسیع تری در صدا و سیما و بیلبورد های شهر زد و در ادامه نیز “محمد علی پورمختار”، رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و “غلامرضا اسداللهی” نماینده مردم تربت‌جام و تایباد و عضو کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی ضمن بازدید از پروژه، بر قانونی بودن فعالیت شرکت پدیده و لزوم حمایت از کارآفرینان آن؛ توانست بخشی از اعتماد از دست رفته را جلب نماید و همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.
محمدعلی پورمختار در حاشیه بازدید از پروژه شهر رویایی پدیده اظهار داشت: پروژه شهر رویایی پدیده با به کارگیری حدود ۳۰ هزار نفر، ایجاد اشتغال برای آنها و نیز جذب سرمایه‌های کوچک مردمی در این مسیر، یک کار ارزشمند و ماندگار است و باید از کسانی که در مرحله اول فکر این حرکت را داشتند و سپس آن را به مرحله اجرا در آورده‌اند، تشکر کرد. وی افزود: فعالیت‌های صورت گرفته در مجموعه‌ای که در حال ساخت است، به اعتقاد بنده بیانگر یک عزم ملی است. این حرکت می‌تواند هم جبران عقب‌ماندگی‌ها در این حوزه و هم پاسخ‌گوی مطالبات به حق مردم کشورمان باشد. [لینک خبر]
آنچه اکثر کارشناسان اقتصادی منتقد بر فعالیت اقتصادی این شرکت تاکید دارند اینکه از یک سو شرکت پدیده شاندیز از طریق بمباران تبلیغاتی اقدام به جذب سرمایه های خرد و کلان مردم کرده و از دیگر سو این شرکت مورد حمایت برخی مسئولین قرار دارد که اعتقاد دارند فعالیت پدیده در جهت آبادانی و تولید سرمایه و کارآفرینی بوده است.
یکی از این کارشناسان منتقد دراین رابطه می گوید: ” فعالیت شرکت پدیده شاندیز به مدیریت محسن پهلوان تشابه زیادی به مفسدان اقتصادی که این روزها در زندان به سر می برند و یا اعدام شده اند دارد، آنها هم در ابتدا از فعالیت اقتصادی سالم خود دفاع می کردند اما پس از مدتی به عنوان مفسد اقتصادی معرفی شدند.”
در حال حاضر “منصور” و سایر سهامداران این شرکت روزهای خوشی را می گذرانند و هر روز شاهد رشد چشمگیر سهامشان هستند اما معلوم نیست فعالیت این شرکت تا کجا می تواند تداوم یابد و تا چه زمان فعالیت خارج از ضابطه اش ادامه دارد؟ و از آنجاییکه ارزش سهام این شرکت توسط کارشناسان داخلی شرکت تعیین می شود اگر روزی آنها ارزش هر سهم را مثلا ۱۰۰۰ تومان اعلام کنند چه کسی می تواند اعتراض کند؟ و چه کسی پاسخگوست؟
ارزش روز ۲۲۴۷۷ میلیارد توماني در کنار سود ناچیز(وبحث دار) ۴۶ میلیارد تومانی و رشد سه هزار درصدی قیمت سهم در ۳ سال اخیر و دعوت غیرقانونی عموم به مشاركت در شركت سهامی خاص، حكایت از شكل گیری جریانی مخرب دارد که درصورتیکه چاره ای برای آن اندیشیده نشود علاوه بر اینكه سرمایه بسیاری از هموطنان را به ورطه نابودی میکشاند چهره معاملات سهام در بازار بورس را نیز خدشه دار میکند.
بر همین اساس «معماری نیوز» مصمم است در روزهای آینده با انتشار اسناد، مردم و افکار عمومی را در جریان نحوه اخذ مجوز و تخلفات صورت گرفته و ابهامات موجود در این باره قرار دهد.
منبع : معماری نیوز
